နွေနေအပူနဲ့အတူ အညာက ရေကန်ငယ်တွေက ခြောက်ခန်းလုနီးပါး မြင်တွေ့နေရပါပြီ။ မကွေးတိုင်းနဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းတို့ရဲ့ အချို့သောမြို့တွေဟာ သောက်သုံးရေရှားပါးမှုကို စတင်ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။
ကျေးရွာတွေကမှီခိုနေရတဲ့ ရေကန်ကြီးတွေမှာ ရေခန်းခြောက်လာတာ၊ အဝီစိတွင်းတွေက ရေထွက်နည်းသွားတာအပြင် အချို့သော စက်ရေတွင်းတွေက ရေစုပ်စက်တွေ ယိုယွင်းလာတာတွေက ဒီဒေသတွေမှာ ဒီလိုကာလအတွင်း ရင်ဆိုင်ကြုံတွေနေရလေ့ရှိတဲ့ အခက်အခဲတွေဖြစ်ပါတယ်။
တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုပြီးပူလာတဲ့ အညာဒေသမှာ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုဆိုးလာတဲ့ သောက်သုံးရေရှားပါး ပြတ်လပ်မှုကိုတော့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြားမှာ ဂရုပြုနိုင်ကြသူ နည်းပါးလွန်းလှပါတယ်။
“လေယာဉ်က ဗုံးလာကြဲလိုက်၊ ရွာကိုမီးလာရှို့လိုက်နဲ့ ရေရှားတဲ့ကိစ္စကို အာရုံမစိုက်နိုင်ကြတော့ဘူး၊ အာဏာမသိမ်းခင်ကတော့ ရေလိုတဲ့နေရာလိုက်လှူပေးကြပေမယ့် အခုတော့ မသေရင်ပြီးရောဆိုသလို ပစ်ထားကြရတာပဲ” လို့ မကွေးတိုင်းချောက်မြို့နယ်ထဲက ကျေးရွာတစ်ခုက ဒေသခံကဆိုပါတယ်။
မကွေးတိုင်း၊ ချောက်မြို့နယ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့က ကမ္ဘာ့အပူချိန်အမြင့်ဆုံး နံပါတ်တစ်နေရာမှာရှိနေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေ့က ချောက်မြို့ရဲ့ အပူချိန်ဟာ ၄၈ ဒဿမ ၂ ဒီဂရီ ဆဲလ်ဆီးယပ်အထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိကာလမှာတော့ ချောက်မြို့နယ်ထဲက ကျေးရွာတွေမှာလည်း သောက်သုံးရေ ရှားပါးပြတ်လပ်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရပြီဖြစ်ပါတယ်။
ချောက်မြို့နယ်ထဲက နရွဲတောရွာ၊ ကြပ်ကန်ရွာ၊ ဂွေးပင်ရွာနဲ့ ပျူတွေအထိုင်ချနေတဲ့ ကုန်းကြီးရွာ စတဲ့ရွာတွေမှာသာ ရေရရှိတော့တယ်လို့ ဒေသခံအချို့ကဆိုပါတယ်။ ဒီအတွက် အဲဒီရွာတွေနဲ့ နီးတဲ့ရွာတွေကတော့ အခုချိန်ထိ ရေအတွက် အဆင်ပြေသေးတယ်လို့ဒေသခံတွေက သတင်းပေးပို့ပါတယ်။
အဲဒီလို ရေရရှိတဲ့ရွာတွေနဲ့ ဝေးတဲ့ရွာတွေမှာတော့ တတ်နိုင်သူတွေက သောက်သုံးရေအတွက် အုတ်ကန်အကြီးကြီးတွေနဲ့ ရေလှောင်ထားကြပြီး လက်လုပ်လက်စားတွေကတော့ ရွာမှာရှိတဲ့စက်ရေတွင်းကရေငန်ကို ဂါလံ ၅၀ပါ ရေတစ်စည်အတွက် ကျသင့်ငွေ ၅၀၀ကျပ်ပေးပြီး ဝယ်သုံးကြရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ရေတစ်စည်က တစ်ရက်တောင်မလောက်ဘူး။ တစ်ရက်ကို နွားရှိတဲ့အိမ်ဆို သုံးစည်သုံးရတယ်။ မိသားစုပေါ်မူတည်တယ်။ မိသားစုများရင်များသလိုကုန်တယ်” လို့ အခြေအနေကိုသိတဲ့ ချောက်မြို့နယ်က ဒေသခံတစ်ဦးက The Nation Voice ကိုပြောပါတယ်။
တချို့ကတော့ ကန်ရေချိုရှိသေးတဲ့ ကျေးရွာတွေက ရေချိုကို ပြန်သယ်ပြီး ရေရှားပါးတဲ့ ကျေးရွာတွေမှာပြန်ရောင်းကြလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးပြန်ရောင်းကြချိန်မှာတော့ ထော်လာဂျီတစ်စီးစာ အတွက် ကျသင့်ငွေ နှစ်သောင်းအထိပေးကြရတယ်လို့ဆိုကြပါတယ်။
ဒီလိုပါပဲ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဘုတလင်မြို့နယ်က နှစ်ရှည်စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူတွေလည်း ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ပိုင်းကစလို့ သောက်သုံးရေ ရှားပါးစ ပြုလာတယ်လို့ စစ်ရှောင်ထောက်ပံ့ ကူညီပေးနေသူတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။
ဘုတလင်မြို့နယ် မြောက်ဘက်ပိုင်း ကူတော်ကျေးရွာက ကလေးငယ်တွေ၊ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ အပါအဝင် စစ်ဘေးရှောင် အရပ်သား ၂၅၀ ဝန်းကျင်ဟာ သောက်သုံးရေ ရှားပါးမှုနဲ့ ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကူတော်ရွာက အရပ်သားတွေ စစ်ရှောင်နေထိုင်နေတဲ့ ဘုတလင်မြို့နယ် မြောက်ဘက်ခြမ်းဟာ ရေတွင်းတူးရင် ပေ ၅၀၀ ထိတူးမှသာ ရေထွက်တဲ့အတွက် ကွန်ပရက်ဆာစက်တွေကိုသာ အသုံးပြုပြီး ရေတင်ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကွန်ပရက်ဆာစက်နဲ့ ရေတင်တဲ့အခါ စက်ပျက်တဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ စက်ဆီစျေးနှုန်း မြင့်တက်တာတွေကြောင့် နေ့စဥ် ရေမတင်နိုင်တဲ့အတွက် ရေလုံလောက်မှုမရှိဘဲ အခုလို နွေဦးရာသီ ရောက်လာတဲ့အချိန်မှာတော့ သောက်သုံးရေ ရှားပါးမှုနဲ့ ကြုံတွေ့လာရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
“ကွန်ပရက်ဆာစက် တပ်ဆင်ထားတာ မကြာသေးဘူး။ စက်ရှိလည်း စက်သုံးဆီဖိုးက ရှိသေးတယ်လေ။ ကြာတော့ ရေလုံလောက်မှု မရှိတော့ဘူးပေါ့။ အလှူရှင်ရှိမှသာ ရေကို ပေါပေါသုံးရတာ။ လှည်းနဲ့ကို လာခပ်ယူကြရတာ။ အလှူရှင် မရှိရင်တော့ ဆီရှိမောင်း မရှိရပ်ထားပေါ့ ရေလည်းပြတ်တာပေါ့”လို့ ဘုတလင်မြို့နယ် တာဝန်ခံ မခင်ဝတီက The Nation Voice ကို ပြောပါတယ်။
ဘုတလင်မြို့နယ် ကူတော်ရွာက စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက် ရေတင်ခစရိတ် ငွေကျပ် ငါးသိန်းကို အလှူရှင်တွေကိုယ်စား ဘုတလင်မြို့နယ် တာဝန်ခံအဖွဲ့ (THE HELPERS FOR SPRING)က သွားရောက်လှူဒါန်းချိန် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ရက်နေ့မှာတော့ အခမဲ့ ရေတင်ပေးနေတဲ့အတွက် ရက်ရှည် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများစွာ လှည်းတိုက် လာရောက် ခပ်ယူကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကွန်ပရက်ဆာစက်ဟာ ရေတောက်လျှောက်ထွက်နေတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ရေကျလိုက် ခဏရပ်သွားလိုက်နဲ့ ရေတင်ရတာလို့သိရပါတယ်။ လူဦးရေ ၁၀၀ ကျော် တစ်ရက်တာ ရေသုံးဖို့အတွက် စက်သုံးဆီ ကုန်ကျငွေဟာ ကျပ် တစ်သိန်းဝန်းကျင် ရှိပြီး လူဦးရေ ၂၅၀ အတွက် ရေလုံလောက်စွာ တင်ရတဲ့အခါမှာတော့ ရေတစ်ခါတင်ရင် ကျပ်နှစ်သိန်းကျော်ဝန်းကျင်အထိ ကုန်ကျတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အလှူရှင်မရှိဘဲ ရေတင်တဲ့နေ့မှာတော့ စက်သုံးဆီ ကုန်ကျစရိတ်အတွက် ရေတစ်ထမ်းကို ငွေကျပ် ၂၀၀ ကျော် ကောက်ခံတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ရက်ရှည် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေဟာ ကွန်ပရက်ဆာနဲ့ ရေတင်တဲ့အခါ ရေဂိတ်ဝေး(ရေတွင်းအနက်ပေများ)တဲ့အတွက် ရေသန့်တယ်လို့ ယူဆကြပြီး ကျိုချက်သောက်တာ မရှိဘဲ သောက်ရေ သုံးရေ နှစ်မျိုးစလုံးကို အဲဒီရေဘဲ အသုံးပြုကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။
“သောက်ကြည့်တာတော့ သံဓာတ်တော့ နည်းနည်းပါတယ်။ ရေကတော့ ကြည်တယ်။ အနယ်ပါတာ ဘာညာတော့ မတွေ့ရဘူး။ ရေတင်ပြီဆို အကုန်ရောက်လာကြတယ် ခွဲတမ်းရယ်လို့တော့ မချဘူးပေါ့။ နိုင်သလောက် ခပ်နိုင်သလောက်ယူ။ အလှူရှင်မရှိဘဲ စက်မောင်း ရေတင်ရင်တော့ ကိုယ်ခပ်သလောက် ကိုယ်ရှင်းဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးပါ။ ဒါကလည်း စက်မောင်းအုံးမှပါ”လို့ မခင်ဝတီက ပြောပါတယ်။
ကွန်ပရက်ဆာစက် မတပ်ဆင်ခင်က အနီးနားက ကျေးရွာတွေထိ သွားရောက်ပြီး ရေတစ်ထမ်းကို ငွေကျပ် ၁၅၀ ပေးကာ ဝယ်ယူသုံးစွဲရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဘုတလင် မြောက်ပိုင်းက စစ်ရှောင်ပြည်သူတွေအပြင် တောင်ဘက်ပိုင်း ပိုကုန်းရွာမှာလည်း အလားတူ ရေရှားပါးတဲ့ ပြဿာနဲ့ ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အိမ်ခြေ ၂၆၀ ကျော်ရှိတဲ့ ကူတော်ရွာကို တပ်စွဲနေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ရဲ့ လက်အောက်ခံ စစ်သားနဲ့ ပျူစောထီးတွေဟာ သုံးနှစ်ကျော်ကာလအတွင်း ရွာအတွင်းရှိ လူနေအိမ် ၂၀၀ ကျော်ကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးသွားခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်နေ့မှာတော့ ကူတော်ရွာကနေ စခန်းစွန့်ခွာသွားခဲ့ပေမယ့် အာဏာသိမ်းစစ်တပ် ရှိခဲ့စဥ်က ထောင်ထားခဲ့တဲ့ မိုင်းကွင်းရန်နဲ့ တစ်ရွာလုံးနီးပါးကို မြင်ကွင်းရှင်း မီးရှို့ဖျက်စီးခဲ့တဲ့အခါ နေထိုင်ဖို့ နေအိမ်မရှိတော့တာကြောင့် နှစ်ရှည် စစ်ဘေးရှောင် ရွာခံပြည်သူတွေအနေနဲ့ ရွာထဲကို ပြန်ဝင်နေထိုင်ဖို့ အခက်အခဲများစွာ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မကွေးတိုင်းထဲက ချောက်မြို့နယ်အပြင် ရေနံချောင်းမြို့နယ်၊ မကွေးမြို့နယ်၊ နတ်မောက်မြို့နယ်နဲ့ မြို့သစ်မြို့နယ်တွေက ကျေးရွာတွေဟာ ဖေဖော်ဝါရီ လဆန်းကစလို့ သောက်သုံးရေရှားပါးပြတ်လပ်မှုကို ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။
“ဒီမြို့နယ်တွေက ရွာကြီးတွေမှာတော့ ရေတွင်းတွေရှိနေတော့ ရေပြဿနာက အဲဒီလောက် မဖြစ်ကြဘူး၊ တဲတိုက်စုတွေမှာ ဖြစ်ကြတာများတယ်၊ ဒီရာသီမှာ တဲတိုက်စုတွေတော်တော်များများက သဲကျင်းပဲတူးကြရတာ” လို့ မကွေးမြို့နယ်က အမည်မဖော်လိုတဲ့ ဒေသခံတစ်ဦးကဆိုပါတယ်။
စစ်အာဏာမသိမ်းမီကာလတွေကတော့ ဒေသခံတွေဟာ ရေရှားပါးပြတ်လပ်နေတဲ့ ဒေသတွေကို ရေဘောက်ဆာကားတွေနဲ့ ရေအလှူအဖြစ် သွားရောက် ကူညီနိုင်ခဲ့ကြပေမယ့် အခုလို စစ်ရေးနဲ့ ငွေကြေးကြပ်တည်းမှုတွေကို တပြိုင်နက်ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွေမှာတော့ ကူညီနိုင်ဖို့ မလွယ်ကူတဲ့ အခြေအနေလို့ ဒေသခံတွေက ဆိုကြပါတယ်။
သွန်းမီ၊ ပေါက်စ ရေးသားသည်။
