ဩဂုတ် ၂၊
ဒီဇင်ဘာလနဲ့ ဇန်နဝါရီလ တွင်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ်လို့ ကြေညာထားရာ NLD ပါတီမပါဘဲ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ မဲဆန္ဒနယ်တွေတိုင်းမှာ ယှဉ်ပြိုင်မယ့် ပါတီ ကိုးခု ရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်အထိ တည်ထောင်ခွင့်ရထားတာ ၅၅ ပါတီရှိတာမှာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်တွေမှာတော့ ယှဉ်ပြိုင်မယ့်ပါတီ ၄၆ ခုရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့က ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်(နလအ)က ရွေးကောက်ပွဲကို လာမယ့် ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှာ ကျင်းပမယ်လို့ထုတ်ပြန်ထားပေမယ့် ရက်အတိအကျကတော့ အခုအချိန်ထိ မပြောသေးပါဘူး။
ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပတဲ့အခါမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး တပြိုင်နက် တစ်ရက်ထဲ ကျင်းပမှာ မဟုတ်ဘဲ ရွေးကောက်ပွဲ သီးခြားစီ ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပြီးတော့ တစ်နေရာနဲ့ တစ်နေရာ ပြုလုပ်တဲ့အချိန် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်စီခြားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မဲပေးတဲ့အခါမှာလည်း မဲပေးစက်တွေ အသုံးပြုသွားမှာလို့ ဆိုပါတယ်။
မြန်မာအီလက်ထရောနစ်မဲပေးစက် (MEVM) နဲ့ ကိုယ်ပေးချင်တဲ့သူတဲ့ ဘေးက ခလုပ်ကို နှိပ်လိုက်တာနဲ့ မဲပုံးထဲကို ကိုယ်ပေးလိုက်တဲ့ မဲစာရွက် ကျသွားတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ တနိုင်ငံလုံး မဲဆန္ဒရှင် တစ်သိန်းကျော်ကို သရုပ်ပြ စမ်းသပ်ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရသူတွေ အတွက်လည်း ကြိုတင်မဲဆန္ဒနဲ့ မဲပေးနိုင်ဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲ မှာ ရွေးကောက်ပွဲစနစ် နှစ်မျိုးနဲ့ ကျင်းပသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားများနဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အတွက် နိုင်သူအကုန်ယူ FPTP စနစ်၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်နဲ့တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ် လွှတ်တော်ကို ရောနှောထားသော ကိုယ်စားလှယ်အချိုးကျစနစ် (MMP- Mixed Member Proportion System) နဲ့ကျင်းပသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အားလုံးမှာ First-Past-the-Post (FPTP) နိုင်သူအကုန်ယူ ဆိုတဲ့ စနစ် ကျင်းသုံးခဲ့တာပါ။ နိုင်သူ အကုန်ယူ စနစ်ဆိုတာ မဲဆန္ဒနယ်မှာ ဆန္ဒမဲ အများဆုံးရရှိတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းက အနိုင်ရရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။Mixed Member Proportion System ( MMP) ရောနှောထားသော ကိုယ်စားလှယ်အချိုးကျစနစ် ဆိုတာ မဲပေးထားတဲ့ ဆန္ဒမဲ အရေအတွက်ကို မတူညီတဲ့ စနစ် နှစ်ခုနဲ့ ဆုံးဖြတ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါတီတစ်ခုက တစ်နိုင်ငံလုံး ဒါမှမဟုတ် မဲဆန္ဒနယ် တစ်ခု မှာ ဆန္ဒမဲအရေအတွက် ရာခိုင်နှုန်း တစ်ခု ရရှိထားပေမယ့် ကိုယ်စားလှယ်နေရာ အတွက် အနိုင်မရရှိတဲ့အခါမှာ ရရှိထားတဲ့ မဲအရေအတွက်နဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ပါဝင်ခွင့်ရရှိတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။
ကံ့ကော် ရေးသားသည်။
