၁။ ပြောင်းရောပြောင်းချင်ရဲ့လား။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပညာရေးကို ဘယ်လိုပြောင်းမလဲဆိုတဲ့ အချက်တွေကို ရေးတဲ့အခါ မေးခွန်းတချို့လည်း ထွက်ပေါ် လာပါတယ်။ အဲဒါက တကယ်ရော ပြောင်းချင်ရဲ့လား ဆိုတဲ့မေးခွန်းပါ။
လက်ရှိ တလမ်းသွားပညာရေးစနစ်ကနေ လမ်းပေါင်းစုံပညာရေးကို ကူးပြောင်းကြတဲ့အချိန်မှာ အသိအမှတ်ပြုရေးဆိုင်ရာမှာ တနေရာတည်း တစုတဖွဲ့တည်းက သတ်မှတ်လို့မရတဲ့ သဘောထားနဲ့တင် တချို့ ပညာရေးဌာနက တာဝန်ရှိသူတွေ၊ လက်ရှိပညာရေးအီလစ်တွေ အထူးသဖြင့် NUG ပညာရေးယန္တယားမှာ လက်ရှိလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေတဲ့သူတွေအနေနဲ့ အင်တင်တင်ဖြစ် လာတာတွေရှိပါတယ်။ အတိုင်းအတာတခု အထိတော့ ဗဟိုကချုပ်ကိုင်ထားမှရမှာဆိုတဲ့ နရေးရှင်းတွေ ထွက်လာသလို၊ လက်ရှိတော်လှန်ရေးအချိန်မှာ ညွှန်ကြားချက်တွေ၊ အမိန့်တွေ၊ လုပ်ငန်းလမ်းညွှန်တွေနဲ့ သွားရတာမို့ ဖက်ဒရယ်ပညာရေးကို ပြောင်းလို့မရသေးဘူး ဆိုတဲ့အသံတွေလည်း ထွက်လာပါတယ်။
တချို့ကိစ္စတွေကျတော့ တကယ့်မြေပြင် အခက်အခဲကို သဘောပေါက်လို့အင်တင်တင် ဖြစ်ကြတာဖြစ်ပြီး တချို့ကတော့ အသားကျပြီးသားဖြစ်တဲ့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကို မပြောင်းလဲချင်တာ၊ အဲဒီမပြောင်းလဲမှုမှာ အကျိုးစီးပွားတွေရှိနေတာတွေလည်းတွေ့ရပါတယ်။ တချို့ ဟာ ဒေသတွင်းပညာရေးမှာ စေတလုံးနဲ့ အာဏာပိုင်လိုဖြစ်နေတာကြောင့် ကိုယ်ကျိုးစီးပွားထိမှာ ကြောက်လို့ မပြောင်းချင်တာပါ။ ဒါတွေကိုချုပ်လိုက်ရင် တကယ်ပြောင်းရောပြောင်းချင်ရဲ့လားဆိုတဲ့ မေးခွန်းဟာပိုပြီး အသံကျယ်လာပါတယ်။
၂။ မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေကများ။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပညာရေးဟာ ပါးစပ်က ပြောကောင်းရုံ အသုံးချတဲ့အရာ မဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လက်ရှိမြေပြင်က ပညာရေးတာဝန်ရှိသူတွေဟာ ကိုယ်လုပ်ချင်ရာ လုပ်ဖို့ဆိုရင် ဖက်ဒရယ် ပညာရေးဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို တွင်တွင်ကြီးပေးပြီး ကိုယ်မကြိုက်တာကို သူများလုပ်ရင်တော့ ဖက်ဒရယ်ပညာရေးဆိုပေမဲ့ ဒါမျိုးလုပ်လို့ မရသေးဘူး၊ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုက လိုသေးတယ်ဆိုပြီး ပြန်လည်ဆင်ခြေပေးလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲ ဆင်ခြေပေးပေး အဲဒီမူဟာ မနုဿဂ္ဂိမူသာဖြစ်ပြီး ဖက်ဒရယ်ပညာရေးမှု မဟုတ်တာသေချာပါတယ်။ ဒီလိုလူတွေကပဲ တကယ့်ဖက်ဒရယ် ပညာရေးစစ်စစ်ကို မပြောင်းချင်သူတွေ့ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တကယ်ပြောင်း ချင်ရဲ့လားဆိုတဲ့မေးခွန်းမှာ မပြောင်းချင်တဲ့ သူတွေကများနေတယ်လို့ အဖြေထွက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။
မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေများရင် အဲဒီလူတွေကရော အရည်အသွေးရှိတဲ့ ပညာရေးသစ်တခုကို ဘယ်လိုပုံဖော်နိုင်လဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းကိုပြန်ထုတ်ရပါတယ်။ သူတို့သိသမျှ ပြန်ပြောတဲ့ အရည်အသွေးရှိတဲ့ပညာရေးစနစ်ဆိုတာ ဟိုးပဝေသနီက အာဏာရှင်တွေက ပညာရေးကို လိုသလိုအသုံးချနိုင်ဖို့ ရေးဆွဲထားတဲ့ ပညာရေးစနစ်တွေသာ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။
အဲဒီပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့ကတော့ မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေကို သူတို့မပြောင်းချင်တဲ့ စနစ်ကိုပဲ အတိုင်းအတာတခုအထိ ဆက်လက်လည် ပတ်စေပြီး ဖက်ဒရယ်ပညာရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ယန္တယားအသစ်ကို အစကပြန်စကြဖို့ ဖြစ်ပါတယ်
၃။ ။ ဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲ။
မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေက များနေရင် အဲဒီပြဿနာကိုဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေလည်း တက်လာပါတယ်။ အဲဒီ ပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့ကတော့ မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေကို သူတို့မပြောင်းချင်တဲ့ စနစ်ကိုပဲ အတိုင်းအတာတခုအထိ ဆက်လက်လည်ပတ်စေပြီး ဖက်ဒရယ်ပညာရေး ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှု ယန္တယားအသစ်ကို အစကပြန်စကြဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ မပြောင်းချင်တဲ့ စနစ်ဟောင်းကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုပေးထားပြီး နောက်ထပ်နည်းလမ်းတခုနဲ့ စနစ်သစ်ကို ဖော်ဆောင်တာဖြစ်ပါတယ်။
အဲလိုဖော်ဆောင်တဲ့နေရာမှာ မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေကို ဥပဒေနဲ့ထိန်းရမှာတခုတော့ရှိပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်ပညာရေးရဲ့ အဓိက မူဝါဒဖြစ်တဲ့ အပြန်အလှန်အသိအမှတ်ပြုခြင်းကို လက်ခံရမှာ ဖြစ်သလို၊ ဖက်ဒရယ်အဆင့် အရည်အသွေးအကဲဖြတ်မှု ( QA ) စနစ် Frame Work တွေအရ ဆောင်ရွက်ဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေကများနေတဲ့အခါ စနစ်ဟောင်းဘက်က အနိုင် ကျင့်တာတွေကိုတော့ ဥပဒေနဲ့ ပြတ်ပြတ်သားသား ထိန်းကျောင်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းက မြို့တမြို့မှာ မြို့နယ်ပညာရေးဘုတ်အဖွဲ့ (စနစ်ဟောင်းသမား) တွေက ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပညာရေးကို ဖော်ဆောင်နေတဲ့ ကျောင်းငယ်လေးတွေကို မလျော်ဩဇာသုံး အနိုင်ကျင့်တာတွေရှိနေတာတွေကို ဥပမာတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေကိုတော့ ဖက်ဒရယ်အဆင့် ပညာရေးကောင်စီကနေ ထိန်းကျောင်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။
၄။ ဘုံအရည်အသွေးအကဲဖြတ်စနစ်
အဓိကကတော့ ဘုံအရည်အသွေး အကဲဖြတ်စနစ်ကို စနစ်တကျရေးဆွဲပြီး ကျင့်သုံးတဲ့ ပညာရေးတိုင်းကို ဖက်ဒရယ်ပညာရေးစနစ်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလက်ခံဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ ကြားကာလ ဖက်ဒရယ်ပညာရေးကောင်စီဟာ ဒီလိုအပြန်အလှန်အသိအမှတ်ပြု လက်ခံရေးအတွက် စနစ်တကျ မူဝါဒတွေရေးဆွဲရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာတွေ ဥပဒေဆိုင်ရာတွေကို လုပ်ဆောင်ပြီး ပြည်ထောင်စုအဆင့် အတည်ပြုနိုင်ပြီဆိုရင်တော့ မပြောင်းချင်တဲ့သူတွေရော ပြောင်းချင်တဲ့သူတွေရော စနစ်တခုတည်းမှာ ပေါင်းစည်းပြီး လုပ်ဆောင်လို့ရပါပြီ။ ပြောင်းချင်တဲ့ လူနည်းစုတွေ ဘာလုပ်ကြရမလဲ ဆိုတာတော့ နောက်တပတ်မှာ ဆက်ပြောကြတာပေါ့။
တူမီးသိမ်းမောင် ရေးသားသည်။
